Recensie 'Wij' van Elvis Peeters (2009)
Het boek ‘Wij’, geschreven door het schrijversduo Elvis Peeters, gaat over een groepje jongeren dat tijdens een zomer ontdekt dat het leven en hun lichaam onbeperkte limieten hebben. De jongeren zijn gebonden aan elkaar door dezelfde manier waarop zij in het leven staan: ongeremd, onverantwoordelijk en ongevoelig. Ze voeren merkwaardige lichamelijke en seksuele experimenten uit, maar daar blijft het niet bij. Ook andere experimenten zijn vergaand en getuigen van een enorm gebrek aan moreel geweten. Zo veroorzaken ze bijvoorbeeld een dodelijk auto-ongeval, waar ze smakelijk om moeten lachen en zichzelf daarbovenop ook een schouderklopje geven voor de manipulatie van het leven rondom hen.
Over het thema van ‘Wij’ valt te discussiëren. De normloosheid waar de jongeren mee door het leven gaan, zou een mogelijk thema kunnen zijn. Ze zetten zich af tegen al wat met volwassenheid te maken heeft en bepalen steeds meer de richting hun eigen leven zonder zich iets aan te trekken van de gevolgen. In dit boek wordt dit idee ver doorgetrokken, maar de personages kunnen een extreme weerspiegeling zijn van de jeugd van vandaag.
“Hij zwaait de knuppel, treft haar met ongekende kracht op haar licht aangezette buik, een zompige plof. Sarah gilt, een doodskreet, […] Sarah ligt als een hoop ellende, in één klap geveld. Dit is beter dan tientallen zachtaardige stompen, zegt hij. We komen er wel.” (Peeters, 2009, p. 142)
Wanneer je het boek in de winkel koopt, vind je op de cover vaak een sticker met het woord ‘expliciet’ en dat is zeker geen understatement. De acties en experimenten worden vaak erg gedetailleerd besproken dat het met momenten angstaanjagend of misselijkmakend wordt. Het zijn zaken waar een ander mens liever zijn ogen van zou wegdraaien.
“Maar hij greep alweer de ladder, als in een opwelling, onbeheerst. Bijna stapte hij mis, hij kwam tot zichzelf, hing een ogenblik met een voet zwevend in de ijlte, het stof van de hitte, alles meedogenloos onverschillig, terwijl wij wachtten, Ena en ik.” (Peeters, 2009, p. 93)
‘Wij’ is erg expliciet geschreven, maar dat zorgt er op deze manier ook voor dat de spanning wordt opgedreven. Bij het lezen van dit boek merk je al snel dat deze jongeren tot veel in staat zijn, wat een breed spectrum aan mogelijkheden biedt voor de rest van het boek. Het voelt vaak alsof je bij een bepaalde gebeurtenis aanwezig bent, zoals het citaat hierboven laat merken. Twee van de hoofdpersonages zijn getuige van een man die zelfmoord wil plegen. Door hun lust voor manipulatie moedigen ze deze man ook aan om door te gaan met zijn plan. Dit zorgt voor een pagina’s lange spanningsopbouw die de lezer in zijn greep houdt.
“Hoe houd je de verveling van je lijf? Door haar te lijf te gaan, dat deden wij letterlijk. We dwongen niemand, we nodigden uit. We hadden iedere dag vierentwintig uur door te komen, daarvan versliepen we er tien, de overige veertien uur bleven gapen. Die gingen we te lijf, daar vermaakten wij ons mee, dat hadden we ontdekt.” (Peeters, 2009, p. 49)
'Maar serieus nu, waarom?' Dat is de nasmaak in de vorm van een vraag die achterblijft na het lezen van dit boek. Hoewel er hier en daar gehint wordt dat verveling de oorzaak is van het gedrag van deze jongeren, is het moeilijk te geloven dat dit de basis vormt van hun hele gedachtengoed en manier van leven. De wansmakelijke en amorele daden zijn erg moeilijk te vergeven doordat er nooit een gegronde reden wordt verkondigd. Als lezer wacht je het hele boek lang op het moment dat de puzzelstukjes in elkaar zullen vallen en je eindelijk begrijpt wat hun drijft of wat het is dat hen gevormd heeft tot wie ze zijn. Dat moment komt er niet.
‘Wij’ is een stukje literatuur dat je niet snel vergeet. Het is een boek met beklijvende passages die de lezer steeds naar het waarom laten gissen. De expliciete schrijfstijl kan voor afkeer zorgen, maar zorgt tegelijkertijd voor een enorme spanningsopbouw. Voor mensen die houden van een happy end, is dit niet het geschikte boek. Voor degenen die niet snel afgeschrikt zijn en wel houden van een atypisch verhaal dat draait rond normloze adolescenten, kan dit boek een echte voltreffer zijn.
Literatuurlijst
Peeters, E. (2009) Wij (7de ed.) Podium.
Comments