Heb jij ook last van een voorleesvooroordeel?

artikel uit Fons: ‘Voorlezen in het secundair onderwijs? Het kan én het moet’:

https://frisonderwijsnederlands.files.wordpress.com/2021/11/fons_7_1_bouwen.pdf

In het vaktijdschrift ‘Fons’ kwam ik een interessant artikel tegen: ‘Voorlezen in het secundair onderwijs? Het kan én het moet’, geschreven door Hilde Bouwen. Het artikel gaat over voorlezen in het secundair onderwijs. Er wordt dieper ingegaan op de voordelen van voorlezen en hoe je dit als leerkracht in de klas kan aanpakken.

Ik werd meteen door dit artikel geprikkeld, omdat lezen in het secundair onderwijs mij niet echt bekend is. Ik weet dat er in mijn lagere school vaak voorgelezen werd; voor mij waren dit zelfs de leukste uren van de week. In de middelbare school heb ik echter geen enkele herinnering van een leerkracht die voorlas in de klas. Het lezen werd niet echt op de voorgrond geschoven, misschien is dat ook een van de redenen waarom ik er de connectie mee kwijt geraakt ben. In eerste instantie leek het me vreemd om te gaan voorlezen in het secundair onderwijs. Het leek me te betuttelend. Wanneer ik hier wat verder over nadacht en het artikel las, begon ik de voordelen van het voorlezen wel degelijk in te zien.

De voordelen van voorlezen

Al snel zou je kunnen denken dat voorlezen leerlingen de mogelijkheid ontneemt om zelf een verhaal te ontdekken. Dit is eigenlijk niet waar. Ze ontdekken het verhaal nog altijd zelf, maar het komt via een andere weg binnen. Het artikel beschrijft welke voordelen voorlezen kan hebben: uitbreiding van de woordenschat, kennismaking met gecompliceerde zinsconstructies, benutten van de eigen fantasie etc. Tijdens het voorlezen kan er in de klas ook gediscussieerd worden over bijvoorbeeld de verhaallijn of de personages. Ik denk ook dat dit een groot voordeel van het voorlezen is. Leerlingen kunnen op deze manier elkaar aanvullen en inzichten van elkaar ontdekken die ze zelf nog niet gezien hebben. Misschien herkennen ze zich helemaal in een bepaald personage of misschien helemaal niet. Hoe dan ook, opent het voorlezen volgens mij heel wat discussies die het plezier om te lezen kunnen aanwakkeren.

Wat zal ik kiezen?

Volgens het artikel zijn er ook heel wat mogelijkheden in boeken en teksten die gekozen kunnen worden om voor te lezen. Zowel volledige boeken als fragmenten kunnen gebruikt worden. Het voordeel bij een volledig boek voor de klas voorlezen, is volgens mij dat leerlingen geïnvesteerd raken in het verhaal en hierdoor steeds verder willen luisteren. Verschillende fragmenten kunnen ook leuk zijn door de grote variatie die je de leerlingen kan aanbieden.

Ook wordt het aangeraden om een afwisseling van thema, genre en auteur te voorzien. Op het einde van het artikel worden ook een aantal suggesties van voorleesboeken voorzien. Ik denk wel dat het een uitdaging is om de leerlingen altijd geïnteresseerd te houden in wat je als leerkracht kiest. Luisteren naar wat de leerlingen zelf willen, is hier volgens mij ook enorm belangrijk en kan ook voor fijne variaties zorgen. Zo zal de interesse eens zo groot zijn.

Eerste hulp bij voorlezen

Er worden ook interessante do’s en don’ts aangereikt om het voorlezen tot een succes om te vormen. Zo werd er aangeraden om geen taken te koppelen aan het voorlezen. Hier ga ik volledig akkoord mee. Hoewel het verleidelijk kan zijn om het nuttige aan het aangename te koppelen, denk ik dat het in deze situatie belangrijker is om het plezier van de leerlingen voorop te stellen. De techniek van het ‘voorspellend voorlezen’ is volgens mij ook een meerwaarde. Door leerlingen te bevragen over wat hun verwachtingen over het boek zijn, kan dit er voor zorgen dat ze meer betrokken raken.

Daarnaast leid ik uit dit artikel af dat ook hier differentiëren erg belangrijk is. Zo werd er een slimme tip aangeboden om ook de ‘wiebelaars’ in de klas te laten luisteren naar het verhaal. De auteur van het boek geeft haar leerlingen de mogelijkheid om te kleuren tijdens het voorlezen. In eerste instantie vroeg ik me af of dit hun aandacht niet juist meer afleidt, maar op deze manier kunnen ze hun wiebeldrang focussen op het kleuren. In mijn ogen is dit een taak die niet veel gerichte aandacht vraagt, zodat ze nog steeds kunnen luisteren naar het verhaal. Leerlingen laten kiezen waar ze zitten (aan tafel of in een gezellig hoekje) of over hoe ze het verhaal meevolgen (door enkel te luisteren of in een eigen exemplaar mee te lezen), geeft leerlingen ook meer inspraak in hun leeservaring. Op deze manier kunnen de leeskriebels nog meer worden aangewakkerd.

Ik vond dat het artikel veel interessante tips en weetjes aanreikte om met voorlezen aan de slag te gaan. Zelf had ik er mijn twijfels over, maar ik zie nu wel in dat voorlezen op de middelbare school zeker mogelijk is. Begint het bij jou ook terug te kriebelen?

Literatuurlijst

Bouwen, H. (2021). Voorlezen in het secundair onderwijs? Het kan én het moet. Fons. Geraadpleegd van: https://frisonderwijsnederlands.files.wordpress.com/2021/11/fons_7_1_bouwen.pdf